Vader Leopold Mozart was een prestigieus man. Om het talent van zijn beide wonderkinderen, Wolfgang Amadeus en Nannerl, erkend te krijgen maakte hij van 1 januari 1763 tot 29 november 1766 een tournee langs Europese hoven. Vorstelijke beloningen maakten de reis betaalbaar.
De 7 jarige Mozart bespeelt het clavecimbel, samen met vader Leopold en zusje Nannerl, British Museum. Louis Carmontelle
De Mozarts traden op in ruim zestig steden van Nederland. De toegangsprijs lag hoog, volgens een bericht in de ‘s-Gravenhaegse Vrijdagse Courant van 27 september 1765: “… Ieder Billet voor een Persoon is 3 Guldens, en voor een Heer en Dame f. 5,50. De Entree-Billetten worden uytgegeven bij den Heer Mozart, Logeerende op den Hoek van den Burgwal …” (bron: Jos van der Zanden, Wolfgang Amadeus Mozart in de Lage Landen, 2006, Amsterdam, Pimento Publishers).
Parijs, Versailles
Op 18 november 1763 treden vader en kinderen op aan het hof van Versailles in Parijs. Enthousiast schrjft Leopold: “Mijn kinderen hebben stormenderhand iedereen veroverd.”.
St James Palace Londen
Als ‘’wonderen van de natuur’’ kondigt het Engelse Hof het concert aan van de elfjarige juffrouw Mozart en de zeven jaar oude jongheer Mozart in het st James Palace op 5 juni 1764.
“Iedereen zal verbaasd staan om een kind vann die tere leeftijd clavecimbel te zien bespelen met zoveel perfectie- het gaat alle fantasie en verbeelding te boven.
Het is moeilijk te zeggen wat meer verbazing wekt, zijn uitvoering op klavecimbel, zijn prima-vistaspel,of zijn eigen composities.” (the Daily Advertiser 31 mei 1764).
Haagse Hof
Eigenlijk wil Leopold Mozart met zijn vrouw en twee wonderkinderen, Wolfgang en Nannerl (Maria Anna) vanuit Engeland doorreizen naar Parijs. “Laat ik u één ding verzekeren: we gaan niet naar Holland”, schrijft Leopold Mozart op 28 mei 1764 (Jos van der Zanden, Mozart in de Lage Landen, 2006, Pimento Publishers ).
Prinses Caroline van Nassau-Weilburg
Een jaar later laat de muzikale prinses Caroline van Nassau-Weilburg, de op dat moment. hoogzwangere zuster van Willem V, weten: ‘’ het is mijn uitzonderlijke begeerte om het kind te ontmoeten waar ik al zo veel over gehoord en gelezen heb.”
Alsnog besluit vader Leopold naar den Haag te reizen voor een korte stop in Nederland. Het Haagse Hof staat bekend om de hoge kwaliteit van de daar gegeven muziek. Het kan geen kwaad om de kinderen ook daar te laten optreden.
Inhuldiging Stadhouder Willem V
Ter ere van de inhuldiging van Willem V als nieuwe stadhouder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden componeert de tienjarige Wolfgang Amadeus in 1766 Galimathias Musicum. (KV32). Het zijn variaties op volksliedjes, waartoe ook het Wilhelmus behoort. Pas in 1932 zal dit Wilhelmus worden verheven tot het Nederlands volkslied.
Haarlem
In de Lage Landen verblijven de Mozarts, volgens Jos van der Zanden, onder andere in Den Haag, Amsterdam, Haarlem en Utrecht. In Haarlem bespeelt Mozart het Batz-orgel in de st Bavokerk. In Utrecht geeft hij o.a. op 21 april 1766 een concert in de zaal ‘t Vreeburg.
Omdat concerten in Utrecht regelmatig uit de hand lopen staat er bij de deur een stadsbode, zeg maar uitsmijter. Hij moet ervoor zorgen “niemand dan fatsoenlijke lieden in te laaten” en “den grooten toeloop van gemeen volk te verminderen”.
‘Reusachtige ezels’
Leopold is weinig complimenteus over de musici die Wolfgang in Utrecht begeleiden en noemt hen “reusachtige ezels”.
Levendig verslag
In totaal was Mozart gedurende 3.720 dagen van zijn 13.907 dagen durende leven onderweg. Aan de hand van door vader Leopold geschreven brieven en archiefmateriaal geeft Jos va der Zanden een levendig verslag van Mozarts tournee door de Lage Landen.
Weinig comfort
De reis kende onderweg weinig comfort en luxe. Zo schrijft Van der Zanden over slechte wegen en de rompslomp rond het voortdurend verversen van de paarden. Van de armetierige herbergen spande een Luiks logement de kroon. Daar draafden zelfs varkens tijdens de maaltijd tussen de gasten door.
Aanbevolen boeken:
Wil je verder lezen over de toernee van de Mozarts? Dan raad ik de volgende boeken aan:
1) Jos van der Zanden: Wolfgang Amadeus Mozart in de Lage Landen (Amsterdam, Pimento Publishers). Prijs 17,90 euro. ISBN 90 499 0011 9
2) Piet Verwijmeren, Mozart op reis,. De toernee van eenn wonderkind 1763-1766 (e-book), Walburgpers, 2005.
Piet Verwijmeren. auteur van Mozart op reis.
