Foto: still video Andros Mannenkliniek
Jaarlijks overlijden 2.600 mannen aan prostaatkanker. Nu, aan het eind van de maand van de prostaatkanker, is er goed nieuws. Nieuwe ontwikkelingen maken het mogelijk om prostaatkanker eerder en nauwkeuriger op te sporen. Deze precisiediagnostiek sluit overdiagnose en overbehandeling uit en maakt het aanpakken van onderdiagnose mogelijk. Dit blijkt uit de resultaten die deze week worden gepresenteerd op het jaarlijks congres van de AAEU (Association of Academic European Urologists) in Bratislava door professor Debruyne, medisch directeur van Andros Mannenkliniek.
Precisiediagnostiek
Bij precisiediagnostiek krijgen mannen bij wie de verdenking bestaat op prostaatkanker (meestal een verhoogde PSA waarde) eerst een prostaat-MRI. De prostaat-MRI geeft aan of er sprake is van prostaatkanker, en nog belangrijker: of het potentieel gevaarlijke of ongevaarlijke tumoren zijn. Alleen als uit de MRI, eventueel aangevuld met een genetische urinetest, blijkt dat weefselprikken echt nodig is, dan wordt een biopsie afgenomen. Voor een optimale trefzekerheid wordt het weefsel geprikt met gerichte fusietechnologie van prostaat-MRI en echografiebeelden. Onder lokale verdoving en via de huid achter de balzak waardoor antibiotica niet nodig zijn en praktisch geen complicaties optreden. Dat maakt het een zeer veilige methode.
Alleen gevaarlijke prostaatkankers opsporen
Drs. Immerzeel, radiotherapeut en mede-ontwerper van dit precisiediagnostiek zorgpad: “We hebben nu dit traject bij bijna 3000 mannen toegepast en kunnen de conclusie rechtvaardigen, dat we op die wijze vooral de potentieel gevaarlijke prostaatkankers kunnen opsporen. Alleen deze kankers moeten verder onderzocht worden en behandeld. Bij tijdige behandeling kan de patiënt doorgaans genezen, waardoor de sterfte aan prostaatkanker snel zal kunnen afnemen”.
Sterfte door prostaatkanker gestegen
In de afgelopen jaren is het aantal sterfgevallen door prostaatkanker gestegen, terwijl bij veel andere kankersoorten het sterftecijfer juist daalt. De angst voor overbehandeling zorgde voor terughoudendheid in de medische wereld. Maar is dat nog terecht nu precisiediagnostiek het mogelijk maakt om onderscheid te maken tussen niet agressief en agressief? De voordelen van screening (minder mortaliteit) liggen binnen handbereik terwijl het nadeel (overbehandeling) onder controle kan worden gehouden.
“Dankzij prostaat-MRI hoeven we nu bij 60% van de mannen geen weefselprikjes meer te nemen. Bij hen is er op de prostaat-MRI namelijk geen gevaarlijke kanker te zien. Alleen bij die mannen waar dit wel het geval is, nemen we -gericht- een paar weefselprikken. Kortom: beter een mooi plaatje, dan een pijnlijk gaatje” aldus Professor Barentsz, hoogleraar radiologie van het Radboudumc.
Aandacht voor onderdiagnose
De onderzoeksgegevens over precisiediagnostiek laten toe een programma te starten om onderdiagnose van prostaatkanker aan te pakken. Nu al zou deze vroegtijdige precisiediagnostiek kunnen worden toegepast bij mannen met een verhoogde kans op bedreigende prostaatkanker, zoals mannen met een etnisch Afrikaanse achtergrond, mannen met prostaatkanker in hun familie of met verhoogd PSA. Dit is geen algemeen systematisch bevolkingsonderzoek maar een vroegdetectie op gevaarlijke prostaatkanker bij mannen met een verhoogd risico.
Het is wel erg belangrijk, dat deze mannen voor precisiediagnostiek verwezen worden naar ervaren urologen die intensief samenwerken met ervaren prostaat-radiologen. Dit betekent dus centralisatie van prostaatkankerdiagnostiek. Gebeurt dit niet dan zal er te veel worden geprikt en onnodig worden behandeld. Professor Debruyne: “Precisiediagnostiek van prostaatkanker vraagt naast toegang tot hoogwaardige technologie ook veel specialistische medische kennis, om mannen met een agressieve tumor tijdig de juiste behandeling te bieden. Maar belangrijker nog is tijd en aandacht om mannen met een ongevaarlijke tumor uit te leggen dat niet behandelen de beste optie is”.
Auteurs
Professor Frans Debruyne, Em. Hoogleraar urologie van het RadboudUMC Nijmegen, nu Medisch Directeur van Andros Mannenkliniek, lid van Association of Academic European Urologists.
Drs. Jos Immerzeel, Radiotherapeut-oncoloog bij Andros Mannenkliniek, mede ontwerper en uitvoerder Precisiediagnostiek voor Prostaatkanker
Professor Jelle Barentsz, Hoogleraar Radiologie van het Radboudumc Nijmegen, hoofd Prostaat-MRI Referentie/Expertise Centrum.
Bron: Andros Mannenkliniek