In februari 2021 verscheen het rapport van de Commissie Onderzoek Interlandelijke Adoptie. Het deed veel stof opwaaien. Vooral bij de betrokkenen. De geboortemoeder van de pleegdochter van het echtpaar Mascini beschuldigde hen in 2012 van diefstal. Ik vergeleek hun verhaal met het rapport. Dat leidde tot mijn conclusie dat de beschuldiging onterecht is.
Spoorloos, foto KRO-NCRV
Het zal je maar overkomen. In het volste vertrouwen in het adoptiebureau neem je een kansloos kindje uit een ander land aan. Je gunt het een goede toekomst die het anders nooit zou krijgen. En dan blijkt opeens dat het kind illegaal verworven is.
Legaal
Of beweert de geboortemoeder dat het kind gestolen is. Dat overkwam Rob Mascini en zijn vrouw. Zij adopteerden in 1983 geheel legaal een kindje uit Colombia. ‘’Wij zijn Wereldkinderen heel dankbaar voor hun zorgvuldige procedure’’, zegt Rob. ‘’Juist omdat we ontdekten dat er ook malafide procedures waren bij andere organisaties.’’
Zij adopteerden in 1983 een kindje, Matilde, uit Colombia. Zij zijn niet de enigen. Sinds 1973 zijn er ruim 5.400 kinderen uit Colombia geadopteerd door Nederlanders.
Wereldkinderen
Wereldkinderen was sinds 1973 in Colombia actief. Naar schatting bemiddelde BIA/Wereldkinderen tussen 1973 en 2016 bij circa 4.900 adopties van kinderen uit Colombia.
Ook het echtpaar Mascini werd begeleid door “Wereldkinderen”. ‘’We hebben deze organisatie altijd als zeer betrouwbaar ervaren’’, zegt Mascini. ‘’ Alle papieren van destijds hebben we bewaard. En we kunnen dus nog steeds nagaan hoe het ging. Notarissen, kinderbescherming, maatschappelijk werkers, officiële gelegitimeerde tolken, advocaten en rechters zowel in Nederland als in Colombia gaven ons een veilig gevoel.
De financiën waren transparant genoeg. Ons gezin werd gescreend. Familie, vrienden en collega’s moesten getuigen over ons gezin. We kregen gespreksgroepen. In Colombia bezochten we het kindertehuis waar de baby’s opgevangen werden door zusters (FANA). Het was allemaal heel gecontroleerd en betrouwbaar.’’
Verduistering van staat
Zoals ook uit het rapport blijkt, omzeilden velen de reguliere weg wegens de lange wachtlijsten. Mascini: ‘’We kenden mensen die in andere adoptielanden via slinkse wegen een kind geadopteerd hadden. En we werden ook gewaarschuwd voor dit soort duistere praktijken.’’
Het rapport wijst op de in Columbia veel voorkomende ‘’verduistering van staat’’. Dat is het expres onzeker of onduidelijk maken van iemands afstamming c.q. werkelijke afkomst. Door bijvoorbeeld te vermelden dat de geboorteouders onbekend zijn.
In Colombia kan bij de adoptie een nieuw geboortecertificaat worden opgemaakt. Het kind krijgt dan een Nederlandse voornaam. Alleen wanneer de oorspronkelijke papieren bewaard blijven, kan de geboortefamilie achterhaald worden.
Verschillende Nederlandse en Colombiaanse informanten kenschetsen Colombia als een door en door corrupt land. Op die manier konden afstandsverklaringen en geboortecertificaten met valse namen, geboorteplaatsen en fictieve ouders tegen betaling worden gefabriceerd.
Spoorloos
Bij het echtpaar Mascini was geen sprake van verduistering van staat. Op zoek naar haar eigen wortels ondernam hun pleegdochter Matilde een zoektocht naar haar geboortemoeder.
Daarbij kreeg ze de hulp van het programma Spoorloos. Deze kon gemakkelijk de moeder opsporen. Dat was nooit gelukt wanneer het kindje gestolen was wegens gebrek aan de echte documenten. Een dief neemt deze niet mee.
Toch kwam het keiharde oordeel, Volgens de moeder had het echtpaar Mascini haar dochter gestolen en ontvoerd. Zij geloofde dat en wilde niets meer met haar pleegouders te maken hebben. Ze had het vertrouwen in hen verloren.
Rechtszaak
Hun pleegdochter spande een rechtszaak tegen hen aan. Ze wilde niet langer haar in adoptie gespecialiseerde therapeut, met wie het echtpaar bevriend was.
Dat lukte. De rechter wees in 2012 de zorg toe aan een pastoraal werker van geestelijke gezondheidsorganisatie ’s Heeren Loo. Of deze man adequaat was, werd niet nagegaan. Na 27 jaar liefdevolle zorg gegeven te hebben raakte het echtpaar Mascini hun kind kwijt. Over een adoptietrauma was toen nagenoeg niets bekend.
Adoptietrauma
Volgens huidig onderzoek onder drieduizend geadopteerden had 64% weleens contact met een psycholoog, psychiater of psychotherapeut. Bij niet-geadopteerden is dat 48%. Veelal gaat het om adoptietrauma.
Volgens de toelichtingen is hulp door gespecialiseerde psychologische hulp voor geadopteerden beter dan hulp door reguliere psychologische zorgverleners. Blijkbaar zag de geestelijke gezondheidszorg en de rechter dit tijdens de rechtszaak tegen Mascini anders.
Kans
‘’Wij waren destijds enthousiast voor adoptie’’, vertelt Mascini. ‘’Zelf hadden we al drie kinderen, maar we wilden een kansloos kindje een mogelijkheid geven tot een menswaardig leven.’’
Uit het rapport blijkt dat de adoptie de kinderen veel kansen bood. Toch ervaren velen ook een gemis. Ze raakten het opgroeien bij de eigen familie kwijt, evenals de eigen cultuur en in veel gevallen het kennen van hun afkomst.
Gespleten leven
De commissie sprak met meerdere inmiddels volwassen geworden geadopteerde kinderen. Ze omschreven hun leven als gespleten. ‘’Het verbinden van de werkelijkheid in hun geboorteland met de werkelijkheid hier is voor velen een dagelijkse opgave, en soms onmogelijk omdat de informatie over afkomst ontbreekt’’, stelt de commissie. Dat het hen naar omstandigheden goed gaat ziet de commissie als teken van hun veerkracht.
