Brielle viert op 1 april 450 jaar vrijheid maar de Geuzen waren geen l

Koning Willem Alexander onthulde op 24 maart in Brielle een gedenksteen n.a.v. het herdenkingsjaar 1572 en reikte Gregor Rensen, burgemeester van Brielle de hand.
Koning Willem Alexander onthulde op 24 maart in Brielle een gedenksteen n.a.v. het herdenkingsjaar 1572 en reikte Gregor Rensen, burgemeester van Brielle de hand.

Op 1 april 1572 veroverden de Geuzen de plaats Brielle op de Spanjaarden. Deze inname wordt sinds de jaren ‘60 elk jaar feestelijk gevierd dankzij de 1 April Vereniging. In 2022 pakt ze extra groot uit want dan viert Brielle de 450e verjaardag van deze geuzenslag.

Vaandeldragers wachten op de komst van de koning
Vaandeldragers wachten op de komst van de koning

De 1 April Vereniging ontstond bij akte op 10 januari 1939. De beweegreden waren een paar uitermate teleurgestelde Amerikanen van Nederlandse afkomst. Zij kenden de historie van het vestingstadje. Diep onder de indruk hadden ze in hun eigen land een geuzenbond opgericht. Deze schonk jaarlijks aandacht aan de bevrijding van Den Briel.

Mooi Geuzenfeest
Verder kenden ze de bevrijdingsfeesten van Leiden en Alkmaar. Ze rekenden dan ook op een mooi geuzenfeest in Brielle. Maar…juist in Den Briel werd niets gedaan aan 1 april. De VVV besloot toen tot het oprichten van de 1 Aprilvereniging.

1 April feest in Brielle

Sinds de jaren ’60 gonst Brielle van de activiteiten. De bewoners gaan massaal verkleed als Geus, poorter, of Spanjaard. Op bijna elke straathoek zie je groepen die herinneren aan het 16e-eeuwse Brielle. Overal wappert de geuzenvlag met zijn rode, witte en blauwe driehoeken.
Het harmonieorkest Libertatis Primitiae marcheert met zijn dansmariekes door de straten. Trots noemen zij zich Eersteling der Vrijheid, want met de inname van de Briel begon de opstand tegen de Spanjaarden. De 1 April Vereniging speelt de gebeurtenissen op diverse locaties na. Er klinkt kanongebulder en de dag begint met rammelen van de watergeuzen op de stadspoort.

Geuzen waren geen lieverdjes

‘’Doe open de poort!’’ klonk het. Niet iedereen zag hen graag komen. De Geuzen waren bepaald geen lieverdjes. Integendeel: ze plunderden en moordden. Ze vernielden katholieke kerken en hingen negentien geestelijken op. Zoals de martelaren van Gorcum die in 1867 heilig verklaard werden.

Zowel de bleodraad van de hertog van Alva als de komst van de Geuzen kon je leven verwoesten. ‘’Na de inname voelden stadsbesturen en stedelingen zich vaak tussen twee vuren zitten, stelde Guido Marnef op 24 maart in Brielle. Als hoogleraar geschiedenis van de universiteit te Antwerpen hield hij een lezing. tijdens de opening van 450 jaar Vrijheid.
De inname gebeurde trouwens zonder medeweten van Willem van Oranje. Hij hoorde er pas veel later over maar was wel blij met de geuzen. ‘Na 1 april beschikte hij over belangrijke steunpunten in Holland en Zeeland. Ook beheerste hij de toegang tot Schelde, Maas en Zuiderzee’, aldus Marnef.

Burgeroorlog
Na 1 april 1572 barstte de hel los.
’De Watergeuzen plunderden in de door in de door hen ingenomen steden meermaals kerken en kloosters. Ook molesteerden ze clerici. Mannen en vrouwen sloegen massaal op de vlucht voor het brute oorlogsgeweld. Plattelanders zochten de veiligheid van een ommuurde stad. Stedelingen zochten veiliger oorden op ten gevolge van een nakende belegering of een naderende vijandige troepenmacht.’’

De woorden van Marnef weerspiegelen hetgeen nu in Oekraïne gebeurt. Ook plaatsen ze vraagtekens bij het groots vieren van de inname van Brielle.



Het door de koning te tekenen gastenboek van de gemeente Brielle
Het door de koning te tekenen gastenboek van de gemeente Brielle

Koning Willem-Alexander ontvangt van Jos Wienen (voorzitter 1572 gemeenten) het boek ''Willem van Oranje in brieven''
Koning Willem-Alexander ontvangt van Jos Wienen (voorzitter 1572 gemeenten) het boek ”Willem van Oranje in brieven”

Straatbeeld Brielle
Straatbeeld Brielle

Harmonie Orkest Vereniging Libertatis Primitiae (Eersteling der Vrijheid)
Harmonie Orkest Vereniging Libertatis Primitiae (Eersteling der Vrijheid)

Op 1 april gaan dragen veel burgers van Brielle 16e eeuwse kostuums. Op de foto: Maroesjka Vrees van Itovitaal, oog voor welzijn
Op 1 april gaan dragen veel burgers van Brielle 16e eeuwse kostuums. Op de foto: Maroesjka Vrees van Itovitaal, oog voor welzijn

Artikel links