Bron: NRC.nl PvdA versoepelt omstreden AOW-plan
De politieke partijen lopen zich warm voor de komende verkiezingen. In de verkiezingsprogramma’s krijgt het creëren van meer banen ruim aandacht. De oudere werknemers zullen langer moeten blijven werken, iedereen zal meer uren per week moeten gaan werken en oudere WW-ers en WAO-ers zullen weer aan de slag moeten.
De tijd dat echt 40 uur en meer per week gewerkt werd ligt nog niet eens zo lang achter ons. Medio jaren tachtig werd het begrip arbeidstijdverkorting geïntroduceerd. Er moesten met die maatregelen meer banen geschapen worden Maar wat gebeurde er: we bleven rustig 40 uur per week werken, maar kregen in ruil daarvoor ca 13 extra vakantiedagen: ATV-dagen. Bij alle verkiezingen is het thema banen creëren aanwezig geweest: er is echt geen één partij die in het verkiezingsprogramma ooit heeft geschreven dat er een rem zou moeten komen op het aantal banen. Laat staan dat er minder banen zouden moeten komen.Ook nu nog wordt er veelal geen 36 of 38 uur per week gewerkt, maar 40 of meer. Voor veel werknemers zal er dus bij het terugdraaien van de ATV-maatregelen niet veel veranderen: ze weten nu al geen raad met hun vele vakantie- en opgespaarde ATV-dagen.
De meeste oudere werknemers zitten veelal al jaren reikhalzend uit te kijken naar het moment waarop ze met vervroegd pensioen of pensioen kunnen.Zitten ze eenmaal thuis, dan weten ze verloop van tijd niet hoe snel ze weer aan de slag moeten als invalkracht of andere banen die geknipt zijn voor ouderen.Ze bieden zich, met hun VUT of ander vorm van inkomen weer aan om niet de hele dag achter de geraniums te hoeven zitten en zich weer productief willen maken.Juist die groep is gewild ten opzichte van ouderen die al langer buiten de boot zijn gevallen en in de WW, WAO, Bijstand WIA of andere W-situatie zitten.Vervroegde uittreders zijn daarmee behoorlijke concurrenten van degenen die nog moeten! Moeten solliciteren om aan hun W-verplichting te voldoen, weer aan de bak moeten omdat ze nog geen gebruik kunnen maken van een vervroegde uittreding of omdat ze helemaal geen pensioenrechten hebben opgebouwd.Dit is geen aanval op degenen die vervroegd zijn uitgetreden: zij hebben veelal zelf daarvoor gekozen en hun vrijheid wordt hen van harte gegund. Maar vanuit die situatie weer willen deelnemen aan het arbeidsproces is één van de redenen waarom ouderen die in een uitkeringssituatie zitten totaalniet aan de bak komen en nog verder in het dal zakken. De vervroegde uittreders zijn veelal nog niet zo lang uit het arbeidsproces verdwenen en zijn gewilde arbeidskrachten omdat ze nog maar kort uit de tredmolen van het arbeidsproces weg zijn.
Welke uitkeringsgerechtigde is niet geconfronteerd met allerlei drogredenen waarom men hem of haar niet als arbeidskracht wil aannemen. Je kunt er echt een boek over schrijven.”Meneer, u bent “overgekwalificeerd” voor deze functie”. Is een dikwijls gehoorde reden die vernomen kan worden na een sollicitatie. Je mag niet discrimineren op leeftijd, dus komen dit soort redenen uit de hoge hoed.Al biedt de oudere werknemer nog zoveel, hij spreekt z’n talen, heeft kennis van de markt en internationale ervaring.De werkgever denkt er toch even anders over. Men biedt eerder een baan aan iemand “die toe is aan een volgende stap in zijn loopbaan”. Dus met andere woorden: iemand zonder brede ervaring, die de markt nog zou moeten leren, die men zou kunnen kneden en bovenal iemand die nu nog werkt. Voor degenen die buiten de arbeidsboot zijn gevallen is dit een “feest der herkenning”: veel gehoorde redenen waarom men niet wordt aangenomen.
Zelfs voor het niveau van de WW-uitkering neemt men niet eens de moeite nemen voor een persoonlijke kennismaking. Want, zo redeneert men, dan is er toch wel een steekje los bij die werkwillige, als men voor het salarisniveau van een uitkering nog uit jbed komt.Als officiële reden dus: “overgekwalificeerd” voor de functie van bijvoorbeeld een “international sales manager”, die een internationale markt moeten openbreken.Te goed dus voor de job. Daar zit je dan met je goeie gedrag : “overgekwalificeerd”. Men biedt de baan liever aan een minder gekwalificeerd persoon, waarin veel geïnvesteerd moet worden om hem of haar op peil te brengen om de werkzaamheden uit te kunnen voeren.
Maar denk even verder: een bedrijf laat om te kunnen overleven het openbreken van nieuwe markten over aan iemand die toe is aan “een volgende stap in zijn carrière”. Bijvoorbeeld een vertegenwoordiger of een binnendienstman, die wel eens wat anders wil of in zijn oude functie al weinig succesvol was.Binnen zo’n bedrijf zijn wel een paar honderd arbeidsplaatsen afhankelijk van het binnenhalen van nieuwe productiemogelijkheden. Als zo’n onervaren man of vrouw na verloop van tijd tot de ontdekking komt dat het eigenlijk niet lukt, is het bedrijf nog verder in de ellende gezakt.
Je kunt je er over blijven verbazen, dat ouderen niet meer aan de bak komen en waarom men de voorkeur geeft aan onervaren krachten, veelal zonder de gewenste talenkennis om internationaal door te kunnen breken.Hoe vaak komt het niet voor dat een nieuwe werknemer, die met veel tamtam is binnengehaald al heel snel weer het veld moet ruimen en je steeds weer wordt geconfronteerd wordt met dezelfde personeelsadvertentie.Had men een oudere aangenomen dan zou deze zielsgelukkig zijn en er hoogstwaarschijnlijk nog gezeten hebben!
Maar niet getreurd: alle politieke partijen van links naar rechts gaan er nu iets aan doen. Het aantal banen dat men belooft wordt steeds groter en de hoop van de oudere om ooit nog voor zijn of haar pensionering aan de slag te kunnen groeit. Nieuwe kansen dus voor de ouderen die nog moeten werken om zich na hun verdiende pensionering staande te kunnen houden. Maar helaas: op hun weg naar een nieuwe baan komt men niet alleen de stroom mede-EU-gegadigden aan, maar ook degenen die gebruik maakten van hun recht om vervroegd uit te kunnen treden. Geen nieuw geluid dus, al die banenbeloften: bij elke verkiezing beloofde men al die banen, maar toch zijn er nog velen die smachten naar een baan en echt niet aan de slag komen.
Aart Dijs
September 2006