Fietsparadijs Amsterdam Metropool, de culturele schatkamer rondom Amst

Fietsen langs stolpboerderijen

Molens, Volendamse klederdacht, tulpen, en de Amsterdamse grachten. Dat is het stereotiepe beeld van Nederland. Minder bekend is het feit dat zich op een half uur van Amsterdam een heuse schatkamer bevindt. Deze vormt samen met het prachtige driemaster ‘Stad Amsterdam’ onze nationale trots.

Naarden, foto Albert Wegman

Om deze schatkamer te promoten kreeg dit gebied de naam Metropool Amsterdam. Dit betreft de driehoek Alkmaar, Lisse en Flevoland. In totaal 36 gemeenten. Samen met de slagzin ‘ I Amsterdam’ een ijzersterke troef. Een gebied op amper een half uur afstand van Amsterdam vol onverwachte culturele rijkdom.

Fortenland
Weet je waarom er in de Gooi & Vecht streek zoveel forten, vestingsteden en kastelen liggen? Deze stoere pracht was eeuwenlang de laatste buffer voor de vijand om Amsterdam te veroveren.
Het begon met het Muiderslot, dat in de 1280 gebouwd werd door Graaf Floris V. Zijn rivalen zetten hem gevangen in zijn eigen slot. Na een volksopstand om hem te bevrijden werd hij door de edelen vermoord.
Eeuwen later teisterde het rampjaar 1672 de nu zo vredige Gooi & Vechtstreek. Een Frans leger van Lodewijk XIV (de Zonnekoning) veroverde Nederland. De langs de Vecht gelegen Oude Hollandse Waterlinie behoedde Nederland voor de ondergang. Het bij Weesp gelegen Fort Uytermeer getuigt van vijf eeuwen geschiedenis gestold in baksteen, cement en aarde.

Vestingstad Naarden
Na het rampjaar 1672 werd Naarden de sterkste vestingstad van Europa. Het kreeg een dubbele gracht, bemuurde wallen en zes bastions met teruggetrokken flanken. In 1813-1814 bewees Naarden haar kracht door een beleg van zes maanden tegen Napoleon te weerstaan. Als sluitstuk van de Nieuwe Hollandse water linie deinsden de Duitsers er in de eerste Wereldoorlog voor terug om Nederland aan te vallen.
De Fortenfietsroute voert je langs alle belangrijke punten van Fortenland. De route is opgenomen in de fietsroutebrochure Gooi & Vecht, voor 2,50 euro verkrijgbaar bij alle VVV’s. Extra beleving onderweg biedt de Fortenlayar en via je iPhone kan je het spel ‘Spionage aan de Linie’ spelen.

Stolpboerderijen
Weet je waarom uitsluitend in Noord Holland stolpboerderijen voorkomen? De vierkante vorm met daarop het stolpdak in de vorm van een piramide bleek goed bestand in het trotseren van regen en wind. Grenzende aan zee kan het vooral hier behoorlijk waaien. In totaal kwamen in deze streek 5500 stolpboerderijen.
De bouw van stolpboerderijen begon in de 16^e eeuw. De droogmakerijen van de Beemster en andere polders in de 16^e eeuw betekende een enorme uitbreiding van het landbouwareaal. Er kwamen honderden stolpen bij vooral omdat deze boerderijen mede dankzij hun ligging aan kaarsrechte wegen gemakkelijk na te bouwen waren.
De vele voorname stolpen in de Beemster getuigen nog van de toenmalige rijkdom. Helaas betekent onder andere schaalvergroting en bedrijfsbeëindiging nu vaak het einde van een stolp.
Tussen de Noordzee en het IJsselmeer slingeren drie fietsroutes door het stolpenlandschap. In het weekend van 21 en 22 september staat de fietsroute rond Medemblik in het teken van culinaire verrassingen uit West Friesland. Op 5 oktober houden stolpen open huis voor eventuele kopers.

Buitenplaatsen
Weet je waarom Amsterdamse kooplieden destijds zo’n tweehonderd buitenplaatsen lieten bouwen aan de Vecht en ongeveer dertig in Haarlem,Bloemendaal en Heemstede? Zij vluchtten zomers naar de frisse lucht en ruimte van het buitenleven omdat dan de grachten begonnen te ruiken. Massaal kozen ze voor de Vecht en regio Haarlem dankzij de goede trekschuitverbinding naar Amsterdam.
Met nog steeds 60 buitenplaatsen gelegen op een half uur van Amsterdam is de Vecht nu een eldorado voor recreatievaart en fietsers. Verschillende fietsroutes, van 5 tot 27 km voeren langs de buitenplaatsen aan de Vecht. In de regio Haarlem voert een fietsroute langs alle 30 buitenplaatsen.

’s Graveland
Rijk aan buitenplaatsen is ook ’s Graveland. Zo getuigen nog steeds Swanenburg, Gooilust, Trompenburg, Hilversbeek en Spaanderswoud van de rijkdom van de 17^e eeuwse patriciërs.
Het uit 1676 daterende ’s Graveland, het land van de graaf, bevindt zich op de kruising van twee gronden: de Utrechtse veengebieden en de zandgronden van het Gooi. Het werd gegraven als een geldbelegging van de door de Verenigde Oost Indische Compagnie rijk geworden handelaren.
Met het overtollige zand werd de hoofdstad gebouwd. Dus zonder ’s Graveland geen Amsterdam. De trekschuit was nooit leeg. Naar Amsterdam toe vervoerde ze zand en terug vuile was die gereinigd werd in ’s Graveland wegens het vuile water in Amsterdam.

Schildersdorp Volendam
Weet je dat naast de Volendamse klederdracht, the Cats en BZN Volendam ook bekend staat om zijn schilders? Het heeft zelfs de nominatie van een Art Village. In het huidige Hotel Spaanders bevonden zich de ateliers en sliepen de schilders.
Het begon allemaal in 1876. Ter gelegenheid van hun huwelijk vroegen Leendert Spaander en Aaltje Kout aan hun Duitse vriend Carl Windels een schilderij met de tekst: ‘Artist, komm binne’. Hiermee nodigden ze in Volendam werkende schilders om elkaar te ontmoeten en te werken in hun eigen woonhuis.

Kunstenaarskolonie
Het huis werd al snel te klein en daarom kochten ze een cafeetje aan de dijk. Hier konden kunstenaars uit de hele wereld met elkaar werken en elkaar inspireren. Kortom: zij wilden er een kunstenaarskolonie van maken zoals die destijds wereldwijd ontstonden.
De vele schilderijen aan de muur getuigen nu nog van de vele uitwisselingen en ideeën. Vaak betaalden de schilders hun verblijf met een doek van Volendam en zijn bewoners. Om Volendam te promoten nam Spaander deze doeken mee naar beurzen in onder andere New York. En zo ontstond het stereotiepe beeld van het Volendamse kostuum als nationale dracht van Nederland.
Sinds 2006 is de traditie hersteld. In het voorjaar komen ‘’plein-air’’(open-lucht) schilders op verzoek van hotel Spaanders naar Volendam.