Vélocipède
Op het moment dat ik dit stukje wil gaan schrijven over fietsen, bedenk ik me dat ik eigenlijk maar weinig van ons ijzeren ros afweet. De fiets is in Nederland zo’n gewoon artikel dat we er niet bij stilstaan dat ook de fiets een interessante geschiedenis heeft.
Loopfiets
Fietsen met pedalen dateren van kort na 1860 en sindsdien zijn ze over de gehele wereld populair geworden, in het bijzonder in Nederland, België, Denemarken en Japan. De fiets werd zelfs ingezet voor troepen transport in de eerste wereldoorlog en ook tijdens de oorlog in Vietnam door de Viet Cong.
De Eerste Fietsen
De geschiedenis van de fiets begint met niet-aangedreven exemplaren, die tegen het einde van de 18de eeuw in Frankrijk ontwikkeld werden. In 1790 bouwde Comte de Sivrac zijn célérifère. Het was een houten constructie, bestaande uit twee wielen verbonden door een balk waarop een zadel bevestigd was. De wielrijder moest wijdbeens op het zadel zittend en dan met een loopbeweging zich voortstuwen. We kennen deze fiets onder de naam loopfiets. Later kwam de hefboomfiets van Kirkpatrick MacMillan en de vélocipède van Pierre en Ernest Michaux.
Ik herinner me nog beelden uit de stomme films waarin mensen reden op de hoge vélocipède, die rechtstreeks via trappers aan de vooras werd aangedreven. De eerste fiets met kettingaandrijving werd in 1879 door H.J. Lawson gebouwd. Toen kregen de fietsen weer twee wielen van ongeveer gelijk grootte. Al deze vroege fietsen hadden massieve rubberen banden op stalen velgen en dat was wel een verbetering ten opzicht van houten wielen, maar comfortabel werd het pas toen John Dunlop de luchtband uitvond.
De fiets werd al gauw ook voor vervoer van goederen gebruikt en aangepast om die goederen te kunnen dragen.
Wij kennen de bakfiets, en de transportfiets, en in de oosterse landen werd de fietstaxi’s (riksja’s) populair.
De moderne fiets
In de jaren zestig van vorige eeuw waren kleine stadsfietsen een trend. Deze fietsjes met kleine wielen konden opgevouwen worden, zodat ze in een koffer van een auto pasten. En zoals er ook geracet werd met auto’s, kwamen er ook wedstrijden met fietsen en ontstond er een razend populaire sport – het wielrennen. De racefiets werd ontwikkeld. In 1903 won Maurice Garin op overtuigende wijze de eerste Tour de France. De kleine ex-schoorsteenveger was voor de start al gebombardeerd tot de grote favoriet voor de eindzege en direct in de eerste etappe van Parijs naar Lyon sloeg hij al toe. Hij won drie van de zes etappes en bereikte Parijs uiteindelijk met een voorsprong van bijna drie uur op zijn concurrenten.
De moderne fiets van tegenwoordig is licht, meestal gemaakt van aluminium, keflarbanden, naafdynamo’s, trommelremmen en naafversnellingen. Nog steeds worden er nieuwe fietsen bedacht, zoals de tandem, mountainbike, ligfietsen en roeifietsen. Ik vraag me af wat er nog gaat komen…
Hagar Hagarson
Bron: Wiki
Bron Plaatjes: Wiki
Hefboomfiets