Op zondag 19 september zendt MAX om 22.10 uur op NPO 2 de documentaire 2Doc: Lezecher: De lange strijd voor een holocaustmonument uit. Regisseur Deborah van der Starre volgt de voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité en initiatiefnemer van het Holocaust Namenmonument, Jacques Grishaver in zijn strijd om een moment te laten bouwen in Amsterdam ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het monument moet de namen bevatten van de 102.000 Joden en 220 Roma en Sinti die zijn omgebracht.
De strijd begint in 2010. De gemeente Amsterdam geeft geen vergunning om te mogen bouwen. Jacques Grishaver zet door. Drie jaar later, in 2013 vindt hij wel gehoor bij de Amsterdamse gemeenteraad. Daniel Libeskind toont zich bereid om het monument te ontwerpen. Van der Starre neemt de kijker vervolgens in 2014 mee naar New York, waar Grishaver om de tafel zit met Libeskind en zijn vrouw Nina.
Klassiek drama
We zijn erbij als er een persconferentie wordt gehouden. Het ontwerp wordt onthuld. We horen hoe Grishaver zich hiervoor al vanaf 2006 met hart en ziel inzet.
Het is de start van een klassiek drama, dat begint met gemor, maar zal uitgroeien tot een hetze die grenst aan het hysterische. Mensen uiten hun twijfels en bewoners vinden het geen prettig idee en zelfs ‘afschuwelijk’ om tegen een dergelijk beladen monument aan te kijken.
Onder druk van de buurt
Onder druk van de buurt geeft voormalig burgemeester van Amsterdam, Eberhart van der Laan zich gewonnen. Hij gaat opnieuw een andere locatie zoeken.
Ruim een jaar later wordt die gevonden aan de Amsterdamse Weesperstraat en Libeskind begint aan een nieuw ontwerp. In 2017 lijkt het dan eindelijk te gaan lukken en staan alle seinen op groen. Maar opnieuw roert de buurt zich. Het comité ‘niet hier’ wordt opgericht. Ze smeden plannen voor een alternatief monument; onder de grond.
Van der Starre volgt Grishaver in zijn gang naar de rechtbank en tekent zijn frustratie op wanneer de tegenstanders via een kort geding een bouwstop afdwingen.
“Treurig, deze mensen wonen allemaal in huizen van dode Joden”, roept Grishaver terwijl hij naar de zitting onderweg is. Als ook de steun vanuit de georganiseerde Joodse samenleving ver te zoeken is helpt het rijk hem met de financiering. Van staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Paul Blokhuis horen we waarom.
In 2Doc: Lezecher: De lange strijd voor een holocaustmonument zien we de strijd voor een monument dat er volgens Grishaver ‘allang had moeten zijn’.
2Doc: Lezecher: De lange strijd voor een holocaustmonument
Zondag 19 september
Om 22.10 uur op NPO 2
Regie: Deborah van der Starre