Een grote internationale studie, waaraan ook onderzoekers van het Radboudumc deelnamen, heeft nieuwe genen ontdekt die de grootte van hersengebieden beïnvloeden. Op den duur kunnen de resultaten meer inzicht geven in oorzaken en mechanismen van hersenaandoeningen. Hoogleraar Barbara Franke is een van de initiatiefnemers van dit onderzoek. De resultaten verschijnen 22 januari in Nature.
De zogeheten subcorticale gebieden van het brein zijn betrokken bij geheugen, beweging, leren en motivatie. Genetische veranderingen in die gebieden kunnen tot abnormaal gedrag en verschillende hersenaandoeningen leiden. Om te ontdekken hoe bepaalde genetische variaties de structuur van deze gebieden beïnvloeden, analyseerde de grote internationale onderzoeksgroep de genetische data en hersenscans (MRI) van 30.717 personen. “Die genetische factoren kunnen ons een stukje verder brengen in het begrijpen van verschillen in de hersenontwikkeling van mensen” zegt hoogleraar Barbara Franke, een van de medeoprichters van het ENIGMA Consortium, waar binnen het onderzoek valt. Een van de gevonden genetische variaties beïnvloedt het volume van de hippocampus, een hersengebied dat betrokken is bij de vorming en opslag van herinneringen, en is ook betrokken bij de ontwikkeling van schizofrenie.
ENIGMA is in 2009 opgericht om onderzoeksgroepen over de hele wereld op een laagdrempelige manier samen te laten werken. Franke: “Dat is erg goed gelukt. We vragen onderzoekers niet om hun data af te staan, maar gebruiken een ‘crowd-sourcing’ aanpak, waarin we centraal de protocollen voorbereiden. Iedere groep voert vervolgens op basis van die protocollen het eigen onderzoek uit. Vervolgens worden alle resultaten verzameld en samengevoegd. Op deze manier blijft iedere groep nauw betrokken bij de studie.” In totaal deden bijna 300 wetenschappers van 193 instituten mee aan het onderzoek.
“Het ligt in de verwachting dat het ENIGMA onderzoek ons op den duur meer inzicht kan geven in de oorzaken en mechanismen van verschillende hersenaandoeningen”, zegt Franke. De onderzoekers zijn momenteel bezig om hun resultaten te vergelijken met de resultaten van genetisch onderzoek bij verschillende hersenziekten. Hierbij kijken ze naar data van meer dan 70.000 personen. Resultaten van dit onderzoek worden in de loop van dit jaar verwacht.