Patiënten met een vaatziekte die zich houden aan het advies van de dokter, verlagen niet alleen de kans op nieuwe vaatziekten, ze krijgen ook minder vaak kanker. Dit blijkt uit grootschalig onderzoek van het UMC Utrecht waarbij het optreden van kanker bij vaatpatiënten bestudeerd is.
“Het is voor het eerst dat in één groep patiënten zowel vaatziekte als kanker in kaart gebracht is”, zegt prof. dr. Frank Visseren van het Hart- en vaatcentrum van het UMC Utrecht. Hij coördineerde het onderzoek. “Patiënten met vaatziekten hebben een hoog risico op het krijgen van nieuwe vaatziekten én op het ontwikkelen van kanker. Nu blijkt dat maatregelen die het vaatrisico verlagen ook leiden tot een lager risico op kanker. Het is een belangrijke extra motivatie om je te houden aan de adviezen.”
Het gaat om vijf bekende leefstijladviezen: niet roken; voldoende bewegen; niet te zwaar zijn; bloedverdunners zoals aspirine gebruiken; en bij diabetespatiënten een lage bloedsuikerspiegel houden. Deze behandeldoelen staan in internationale richtlijnen ter voorkoming van nieuwe vaatziekten.
ZESDUIZEND PATIËNTEN GEVOLGD
Onderzoekers van het UMC Utrecht volgden gedurende vijf jaar bijna zesduizend patiënten. Deze mensen hadden een vaatziekte doorgemaakt zoals een hartinfarct, een herseninfarct of vaatlijden aan de benen, maar hadden geen kanker. De onderzoekers registreerden hoeveel mensen zich aan de adviezen hielden. Ruim zestig procent van de patiënten voldeed aan vier of vijf doelen bij de start van het onderzoek.
Na vijf jaar was bij 830 patiënten een nieuwe hart- en vaatziekte opgetreden en was bij 516 patiënten kanker geconstateerd. 834 patiënten waren overleden. Geheel volgens verwachting bleken patiënten die aan meer behandeldoelen voldeden, een lagere kans op nieuwe hart- en vaatziekten te hebben. Maar bij deze mensen trad ook minder vaak kanker op. Patiënten die voldeden aan vijf behandeldoelen hadden dertig procent minder kans op kanker dan patiënten die aan twee of minder doelen voldeden.
ONTSTEKING ALS OVERLAP
Dezelfde maatregelen voorkomen dus vaatziekten én kanker: kennelijk overlappen de oorzaken van beide ziekten. Waarschijnlijk speelt in beide gevallen lichaamsbrede ontsteking een rol, hoewel dat hier niet onderzocht is. Het zou verklaren waarom de ontstekingsremmer aspirine beschermt tegen kanker.
Voor het onderzoek zijn gegevens van vaatpatiënten uit het SMART-cohort van het UMC Utrecht gekoppeld aan de Nederlandse Kankerregistratie. Op 16 december promoveerde arts-onderzoeker Rob Kruijsdijk aan het UMC Utrecht mede op dit onderzoek. Hij werkt inmiddels als internist in opleiding in Meander Medisch Centrum in Amersfoort.