Rosa Jansen, bestuursvoorzitter Slachtofferhulp
De wensen van het slachtoffer krijjgen een meer centrale rol in het strafproces. Op aandringen van Slachtofferhulp krijgt de gedupeerde ook betere bescherming. Door de nieuwe wet worden onderwerpen geregeld waar Slachtofferhulp Nederland al langere tijd voor pleit. Slachtofferhulp Nederland is nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van deze nieuwe wet.
Betere privacybescherming van slachtoffers
De privacy van slachtoffers van misdrijven wordt op dit moment nog niet voldoende beschermd, zo bleek uit het Witboek ‘Privacy van het slachtoffer; feit of fictie’ van Slachtofferhulp Nederland. Vandaag is het voorstel van de VVD en het CDA aangenomen om privégegevens van het slachtoffer uit het strafdossier te laten.
Rosa Jansen, bestuursvoorzitter van Slachtofferhulp Nederland: “Uit het witboek bleek hoe slecht de (privacy)gegevens van slachtoffers worden beschermd. Het is van groot belang dat bepaalde privacygegevens, zoals een woonadres van een slachtoffer, niet meer standaard worden opgenomen in het strafdossier zodat het slachtoffer niet meer bang hoeft te zijn om nogmaals slachtoffer te worden.”
Spreekrecht bij wijziging bijzondere voorwaarden
Slachtofferhulp Nederland vraagt al lange tijd aandacht voor de positie van het slachtoffer wanneer een veroordeelde de opgelegde bijzondere voorwaarden wil wijzigen of opheffen. Als een dader het niet eens is met een opgelegd contact- of locatieverbod, kan hij of zij bijvoorbeeld een verzoek indienen om dit te wijzigen. Tijdens deze zitting mag het slachtoffer nu nog geen gebruik maken van het spreekrecht. Naar aanleiding van een voorstel van de VVD en het CDA komt daar verandering in en krijgt het slachtoffer straks wél de mogelijkheid om gebruik te maken van het spreekrecht.
Andere belangrijke wetswijzigingen
• Uitbreiding kring spreekgerechtigden
De stieffamilie van een overleden slachtoffer mag gebruik maken van het spreekrecht tijdens de terechtzitting. Nu is dat nog niet in de wet geregeld. Steeds meer kinderen groeien op in een samengesteld gezin. Soms worden kinderen al vanaf jonge leeftijd grootgebracht door opvoeders die geen bloedverwanten zijn, maar die wel degelijk een nauwe band met het kind hebben en het kind verzorgen en opvoeden. “Zij konden, tot hun grote frustratie en verdriet, tot nu toe geen gebruik maken van het spreekrecht. Gelukkig krijgen deze nabestaanden nu ook een stem in het strafproces,” aldus Rosa Jansen.
Spreekrecht tijdens TBS-verlengingszitting
Ook krijgen slachtoffers en nabestaanden spreekrecht tijdens de tbs-verlengingszitting. Hierdoor krijgen zij rechtstreeks contact met de rechter en kunnen zeggen waarom zij bescherming nodig hebben (contactverbod of straatverbod). Rosa Jansen zegt hierover: “Je kan je voorstellen dat het moment dat de dader (voorlopig) op vrije voeten komt, ingrijpend is voor slachtoffers en nabestaanden. Zij worden opnieuw geconfronteerd met hetgeen hen is overkomen, Ook zijn zij vaak bang om de dader tegen te komen of door hem of haar benaderd te worden. Het is daarom heel goed dat slachtoffers zich kunnen uitlaten over de bijzondere voorwaarden die aan de voorwaardelijke beëindiging van tbs met dwangverpleging kunnen worden verbonden.”
• Spreekrecht op vast moment in strafproces
Verder komt er een vast moment waarop van het spreekrecht gebruik kan worden gemaakt. Tot nu toe wordt daar verschillend mee omgegaan. Zodra de nieuwe wet van kracht is, mogen slachtoffers en nabestaanden spreken voorafgaand aan het requisitoir van de officier van justitie. Dan kan de officier er nog rekening mee houden.
• Verschijningsplicht
Er komt een verschijningsplicht voor verdachten van ernstige zeden- of geweldsmisdrijven. Op deze manier wordt zeker gesteld dat het slachtoffer zijn spreekrecht kan uitoefenen in het bijzijn van de verdachte. Slachtofferhulp Nederland is in essentie niet voor een verschijningsplicht. “Wij weten dat er ook slachtoffers en nabestaanden zijn die juist níet willen dat de verdachte aanwezig is tijdens het uitspreken van de slachtofferverklaring. Bijvoorbeeld omdat zij zich dan geremd voelen of omdat zij niet willen dat de verdachte weet welk psychisch leed hen precies is aangedaan. De verdachte zou alleen bij het uitoefenen van het spreekrecht aanwezig moeten zijn als het slachtoffer dit zelf wil. Gelukkig heeft de minister op verzoek van Slachtofferhulp Nederland de strafrechter wel de mogelijkheid gegeven om te beslissen dat een verdachte niet verplicht hoeft te verschijnen, bijvoorbeeld als een slachtoffer getraumatiseerd is en de rechtszaal niet durft te betreden als de verdachte aanwezig is.
Over Slachtofferhulp Nederland
Elk slachtoffer van een misdrijf, verkeersongeval of ramp verdient de beste hulp. Jaarlijks helpt Slachtofferhulp Nederland 200.000 slachtoffers en nabestaanden hun leven weer op te pakken na een ingrijpende gebeurtenis. Wij bieden emotionele hulp, begeleiden in het strafproces en helpen bij het aanvragen van schadevergoeding.
