Fossiel van Archaeopteryx.
Zoals wellicht bekend is het Teylers Museum in Haarlem het oudste museum van Nederland. Indrukwekkend vind ik altijd de fosielen. Het meesy indrukwekkend is de Archaeopteryx. Uit recent onderzoek blijkt het fossiel van de oervogel liefst 150 miljoen oud te zijn.
De beroemde Archaeopteryx is een fossiel van een nieuw ontdekte dinosaurussoort met veren. Hij luistert naar de naam Ostromia. Deze “oervogel” leefde zo’n 150 miljoen jaar geleden. Zo blijkt uit de studie van de Duitsers Christian Foth en Oliver Rauhut. Hun onerzoek verscheen zojuist in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Evolutionary Biology.
Archaeopteryx
De Archaeopteryx staat bekend als “dé oervogel”, het iconische dier dat tussen de dinosauriërs met veren en de vogels in staat. De Archaeopteryx valt met de gevederde vleugels, een lange dinosaurusstaart en een gebit met kleine scherpe tandjes, tussen de vleesetende dinosauriërs en de vogels in.
De ontdekking
Teylers Museum in Haarlem bezit een exemplaar van deze zeldzame fossiele oervogel, een soort waar wereldwijd nog maar twaalf vondsten van bekend waren. Het Haarlemse fossiel blijkt nu nog specialer. Het was al bekend dat enkele details in het Teylers-exemplaar afwijken van de andere Archaeopteryxfossielen; zo hebben enkele botjes in de vleugel net wat andere lengte-verhoudingen, en ook de vorm van het schaambeen wijkt iets af van de andere fossielen. Rauhut van de Ludwig Maximilians Universiteit München en Foth van het Staatlichen Museum für Naturkunde in Stuttgart vergeleken afgelopen jaar het fossiel uit Teylers met nieuwe vondsten uit China. Ze kwamen tot de conclusie dat de oervogel van Teylers beter past op een plek iets verder terug in de dinosaurus-vogelstamboom, een tak tussen de bekende Archaeopteryx en de kleine roofdinosauriërs in – meer precies, het Teylers/exemplaar blijkt nauw verwant aan de Chinese Anchiornis.
Zeldzaam
Anchiornis is een kleine dinosaurus met veren op de voor- en achterpoten, en deze dino leefde net iets eerder dan Archaeopteryx. “Het fossiel uit Teylers is het eerste lid van die groep buiten China. En samen met de Archaeopteryx is het de tweede soort vogelachtige dinosaurus uit de Jura die buiten Oost-Azië is gevonden. Dat maakt het een nog zeldzamere vondst dan de elf Archaeopteryxen,” zegt Rauhut.
Ostromia
Het fossiel is vernoemd naar de paleontoloog John Ostrom. In de jaren ’70 zag hij als eerste dat het Haarlemse fossiel een oervogel moest zijn. Ook Ostrom had de kleine verschillen met de andere Archaeopteryxfossielen in de gaten, maar pas dankzij de nieuwe vondsten uit China konden Foth en Rauhut het Teylers-exemplaar nauwkeuriger in de dino-vogelstamboom plaatsen.
