Paul Lewis, Beethoven
Paul Lewis, de pianist die tweemaal achtereen een Edison won in de categorie Instrumentale solorecitals, is bezig aan een Beethoven-cyclus, in de concertzaal en op cd. Trouwstebezoeker van zijn concerten in Groot-Brittannië is Alfred Brendel. ‘Er is een vriendschapsband tussen ons ontstaan.’
door Chris Zuiderhout
Lewis zit midden in een periode waarin het epicentrum van zijn wereld wordt gevormd door Beethoven. Twee jaar lang geeft hij vrijwel uitsluitend solorecitals. Zijn Beethovensonates klinken thuis in Londen, maar ook in Australië, Noord-Amerika en in tal van steden op het Europese vasteland. ‘Vooral sinds ik vader ben van twee kleine dochtertjes heb ik het gevoel dat ik van iedere tournee een succes moet maken,’ vertelt hij de ochtend nadat hij stormachtig is bejubeld in de Londense kamermuziekzaal Wigmore Hall. ‘Als ik langdurig van huis ben, moet dat wel de moeite waard zijn! Dat ik de gelegenheid krijg de sonates op te nemen, voelt als een bonus.’ Voor de opnamen reist hij naar Berlijn. Daar, in de oude Teldecstudio, treft hij de ideale mensen om de titanenklus mee te klaren. Vooral de ervaren producer en de technicus zijn belangrijke partners: ‘Ik ben erg kieskeurig als het om piano’s gaat. Heel heldere, agressief klinkende instrumenten hoeven van mij niet zo. Een rondere, mildere toon vind ik interessanter.
Die milde, soms weemoedig stemmende, zangerige klank is zijn handelsmerk geworden. Hij onderscheidt zich ermee van de meeste van zijn collega’s, ook van zijn grote voorbeeld Alfred Brendel, die hij in 1993 ontmoette tijdens een masterclass aan de Guildhall School, waar hij destijds studeerde. ‘Ik speelde de grote Haydnsonate in Es en hij wist precies de vinger op de zere plek te leggen. Natuurlijk was ik bloednerveus en speelde ik de Sonate op een serieuze manier. Brendel begon over humor, iets waar ik op dat moment zeker niet mee bezig was. Hij demonstreerde bepaalde kleuren en karakters in het stuk en als je ziet hoe hij dat doet, raak je zelf ook op een ander spoor. Na afloop stelde hij voor dat we contact zouden houden. Zo is er een vriendschapsband tussen ons ontstaan.’
In het gezin waar Paul Lewis is opgegroeid was muziek ver te zoeken. ‘Toen ik vier was, kreeg ik van een familielid een klein keyboard en daarop begon ik liedjes te spelen.’ Later bood de platenzaak om de hoek uitkomst. ‘Ik ging na schooltijd in de winkel zitten om te luisteren. Eigenlijk wilde ik pianospelen, maar toen ik aan een instrument toe was, werd dat automatisch de cello. Bij ons op school was geen pianoleraar en wel een celloleraar, vandaar. Voor die cello had ik absoluut geen talent. Toen ik eindelijk met pianolessen begon, was ik al twaalf. Tegen die tijd kon ik al aardig spelen, maar wat ik deed was allemaal voor de lol. Uiteindelijk ben ik blij dat ik zo ben begonnen. Natuurlijk is het inmiddels mijn beroepgeworden, maar ik kan er nog altijd geweldig van genieten.’
Als je het rijtje cd’s bekijkt dat Paul Lewis in zijn jonge carrière heeft opgenomen, vallen naast de Sonates van Beethoven de late Schubertsonates en de werken van Liszt het meeste op. Maar Lewis blijkt in zijn concerten ook een enthousiast pleitbezorger van de nieuwe muziek. Na zijn Beethovenavontuur staat er in 2008 al een programma gepland waarin hijLigeti (Musica ricercata) combineert met Mozart en Schubert. ‘Ik twijfelde tussen Boulez en Ligeti. Uiteindelijk hebben Ligeti’s roots de doorslag gegeven. Het programma is een soort Austro-Hongaarse connectie geworden. De overeenkomsten tussen composities uit verschillende periodes te laten horen, vind ik veel spannender dan diepgravende analyses.
Kurtág, Ligeti, Boulez gaan veel vertrouwder klinken als ze aan stukken refereren die de luisteraar kent. En omgekeerd kan een werk van Schubert of Mozart heel modern klinken als je het combineert met Ligeti of Boulez. Weg met de vooroordelen!’
Beethoven, Ludwig van
Integrale Sonates deel 2: op.13 (Pathétique), 14, 22, 53 (Waldstein), 78, 79, 90, 101, 106 (Hammerklavier)Lewis, Paul
Harmonia Mundi 901903.05
