Mariska de Jong
‘’Anders dan in de westerse cultuur is de dood bij ons niet dood maar een feest. In ons verdriet vieren we het leven van de overledene.” Dit zegt Marron Mariska de Jong. Zij verzorgt in Nederland uitvaarten volgens de regels en rituelen van haar cultuur.
Samen liepen Mariska de Jong en ik 2018 over het kerkhof achter een groep koperblazers naar het vers gedolven graf voor de overleden Ba Amooi. Voor het eerst van mijn leven liep ik te swingen tijdens een uitvaart.
Af en toe meezingend op de maat van de muziek, Dit na een zeer mooie en massaal bezochte woorddienst, met mooie toespraken, ontroerende charismatische liederen en dat terwijl de kist open bleef. Het geloof deed weduwe Sisa Amooi stralen van kracht.
Zingen om de innerlijke mens kracht te geven
Ik kende wel de melodie en woorden van de charismatische liederen maar niet de betekenis. Tijdens de condoleance nodigden ze me uit om samen met hen een kring te vormen. En weer zongen ze.
Ik ontdekte de essentie van zingen tijdens een uitvaart volgens de traditie van de Marron. Vanaf de rituele bewassing tot de graflegging klinken liederen. Zoals ook tijdens de dodenwaken op het ritme van drums. ‘’Dat geeft de innerlijke mens kracht samen met het gebed’, vertelt Mariska.
Dansen om boze geesten te verjagen
Samen met Mariska en de dragers en vele andere dansten we swingend naar het graf. Waarom? Ik wist het niet. Totdat Mariska het aan mij uitlegde.
‘’Ze swingen om de boze geesten op een dwaalspoor te zetten. Het is een battle (gevecht) tussen de boze geesten. Hoe kunnen we zien dat het een battle is? Omdat we kijken naar de voeten van de dragers.’’
Ik keek naar de voeten. Al dansend stapten de dragers verder over het zandpad. Op hun schouders wiebelde de kist, die na de plechtigheid pas was dichtgemaakt.
Volgens de Marrons waart de ziel van de overledene kort na de dood nog rond bij zijn lichaam en nabestaanden. Pas na enkele dagen keert de ziel terug naar God. Rituelen moeten ervoor zorgen dat de zwerfziel tevreden en in rust de aarde kan verlaten. Daarom dansen de dragers. Achter de stoet zongen we een vrolijke wijs. We vierden het leven van de overledene.
Emoties : de dede toobi
Tot de traditie van de Marron behoort blijkbaar ook de dede toobi. Familieleden maken dan met elkaar een beetje ruzie over de uitvaart. ‘’Daar kan ik niets aan doen’’, zegt Mariska.
“Het is eigenlijk een traditie dat er een beetje ruzie wordt gemaakt. Ook al was de overledene een rustige persoon is het bij de Aucaners zo dat dede toobi musu meki. Dan komt het pas goed. Het is iets van generatie op generatie.”
De namen Ba en Sisa Amooi in dit artikel zijn fictief
