Dion Vincken, die met zijn Fast Car Ray misschien wel de mooiste rol neerzet die hij ooit speelde…
Op 27 oktober 2010 zag ik in het Leidse LAKtheater een wel héél bijzondere en adembenemende theatervoorstelling in de Blind Date serie / Nieuwe Theatermakers on Tour.
De voorstelling die ik zag was FAST CAR en nog nooit heb ik een ziektebeeld als dat van Gilles de la Tourette zó messcherp geïllustreerd gezien en gevoeld als nu.
Sterker nog: het beeld werd zo inleefbaar neergezet dat wij als toeschouwers zelf de mentaal en fysiek totale uitputtingsslag van de enige (en dus hoofdrol-)speler konden mee-ervaren. Dit was geen spel: dit was de totale uitputtingsslag waaraan een touretter ten prooi kan vallen.
Dion Vincken, die met zijn Fast Car Ray misschien wel de mooiste rol neerzet die hij ooit speelde…
Op een kruk midden op het podium zit een grimassende jongeman, Ray, (Dion Vincken) die zijn hoofd dwangmatig van links naar rechts beweegt terwijl hij aanvankelijk minutenlang en zachtjes tiktaktiktaktikketakketikketaktiktakketik enz. fluistert, maar het geluid zwelt aan tot steeds luider en flitsender, als een razende racecar, een denderende sneltrein of een bom die elk moment tot ontploffing kan komen. Daarbij schieten ook zijn ogen van links naar rechts als kogels door de ruimte.. De gedachten in zijn hoofd maken kortsluiting en wij voelen mee hoe hij op hol aan het slaan is: wij misschien ook? In zijn snelle auto raast hij soms door het leven in een wanhopige poging zichzelf in te halen of tenminste bij te houden. Dan weer rent hij energiek kriskras over het podium rond terwijl hij de ene half-affe gedachte na de andere uitspuwt, grappen maakt, schreeuwt, smeekt, de clown uithangt. Bij die woordenvloed vliegt zijn speeksel in het rond. Zijn kleren raken doorzweet. En al die tijd heeft hij geen enkele controle op die opgevoerde motor die hij is. Er is geen rem.
De drummer (Jan van Eerd) volgt en versterkt het razen van Ray in een opzwepend ritme.
Dan grijpt ook de touretter drumstokken en slaat er op zijn beurt zelf op los in een uitdagend, bijna bezwerend duet met zijn begeleider alsof hij tegen hem op wil bieden maar hij wil vooral zichzelf voorbij drummen. Het slagwerk is oorverdovend en explosief en nòg lukt het hem niet zichzelf voorbij te razen of op z’n minst bij te houden. Het lijkt soms of hij het gaat opgeven maar steeds barst hij toch weer opnieuw los tot hij uiteindelijk totaal uitgeput naast zichzelf neervalt.
En dan is daar de dokter met pillen, Haldol, die zijn wereld héél klein maken. Heel traag ook. Hij struikelt over zijn dubbele tong als hij probeert iets te zeggen, en hij beweegt als in een vertraagde film. Hij beseft zijn onvermogen en is wanhopig. Hij kan niks meer; niks anders althans dan wat op de bank hangen en op televisie naar klusprogramma’s kijken, omdat daar tenminste wel altijd alles lukt…
Dan stapt hij toch weer in zijn snelle auto om vervolgens tegen de vangrailte knallen – die deel uitmaakt van het schaarse decor – en dat ongeluk beschrijft hij gelaten en bijna dichterlijk.
Wie belangstelling heeft voor wat er in mensen kan omgaan en de kans nog krijgt moet deze voorstelling zeker gaan zien!
FAST CAR is een werkplaatsproductie van Plaza Futura. De tekst van het stuk is van Rogier Schippers maar is geënt op het verhaal Witty Ticcy Ray uit Oliver Sacks’s De Man die zijn Vrouw voor een Hoed hield. Gelezen heb ik dat niet. Oliver Sacks is Hoogleraar Neurologie die met dat boek (en ook andere) faam maakte maar ik heb het na een bladzijde of dertig weggelegd… zijn stijl stond me tegen.
Regie: Renske vd Broek.
Spel: Dion Vincken.
Drums & compositie: Jan van Eerd.