Fotobijschrift: Stadsdichter van Amsterdam én bijdrager aan de nieuwe tentoonstelling Ongekend, Gershwin Bonevacia, draagt zijn gedicht Wat we nodig hebben voor, dat hij speciaal voor vandaag schreef. Het is een ode aan (het belang van) cultuur en de stad Amsterdam. Foto: Jassir Jonis
Vandaag opende het Van Gogh Museum voor het eerst in 2021 zijn deuren voor het publiek, na 171 dagen gesloten te zijn geweest vanwege de landelijke covid-19-maatregelen. De tentoonstelling Ongekend. 10 jaar bijzondere aanwinsten en hun verhalen is daarmee voor het eerst dit jaar te zien
In de tentoonstelling ”Ongekend” staan kunstwerken centraal die de afgelopen jaren door het museum aan de collectie zijn toegevoegd: schilderijen, werken op papier en sculpturen van bekende én onbekende kunstenaars worden in gemengde opstellingen getoond. Deze aanwinsten worden in de expositie begeleid door een veelvoud aan persoonlijke verhalen, van zowel museummedewerkers als inwoners van Amsterdam.
Stadsdichter Gershwin Bonevacia
Gershwin Bonevacia, stadsdichter van Amsterdam en een van de bijdragers aan de verhalen in Ongekend, opende vanochtend om tien uur de deuren van het Van Gogh Museum met een voordracht en een gedicht, dat hij speciaal voor deze feestelijke dag maakte.
Een ode aan cultuur en de stad Amsterdam: ‘Wat we nodig hebben (…) Cultuur is het belangrijkste fundament, de stad vecht zich terug met creativiteit, inspiratie en verbinding. (…) In deze tijd bieden kunstenaars, creatievelingen en conservators, ons perspectief, een blik op de toekomst.’ Na de voordracht konden de eerste bezoekers het museum betreden. Na afloop van hun bezoek mochten ze een zonnebloem als aandenken mee naar huis nemen, aangeboden door Van Gogh Museum-partner Takii.
Het Van Gogh Museum garandeert een zo veilig mogelijk bezoek volgens alle geldende overheidsmaatregelen. Het is verplicht vooraf een ticket te reserveren. Per tijdstip is maar een beperkt aantal tickets beschikbaar om te kunnen verzekeren dat er voldoende afstand kan worden gehouden.
De tentoonstelling Ongekend is tot en met 12 september te zien. Daarnaast hangt er in de vaste collectie nieuw verworven werk van Georges Lacombe, een tijdgenoot van Van Gogh. Tevens is de serie Compressed Landscapes, digitaal werk van hedendaagse kunstenaar Jan Robert Leegte, te zien. Via deze link is meer informatie te vinden over wat er nu en straks in het Van Gogh Museum te zien is
Ongekend niet langer onbekend
Precies vier maanden later dan gepland hoeft ook eindelijk de tentoonstelling Ongekend niet langer onbekend te blijven. Ongekend. 10 jaar bijzondere aanwinsten en hun verhalen toont de meest opvallende en bijzondere aanwinsten van het afgelopen decennium en beslaat de volledige breedte van het verzamelgebied van het museum: van schilderijen tot tekeningen, prenten, sculpturen en brieven die zijn verworven via schenkingen van particulieren tot aankopen via veilingen.
De ruim 150 kunstwerken in Ongekend zijn, wellicht anders dan verwacht, doorgaans juist niet van de hand van Van Gogh. Grote namen uit Van Goghs tijd zijn wel te bewonderen, zoals Claude Monet, Berthe Morisot, Edgar Degas en Henri de Toulouse-Lautrec. Maar er valt ook werk van minder bekende namen als Henri Guérard en Adolphe Appian te ontdekken.
Focus
In de tentoonstelling ligt een grote focus op verhalen rondom de aanwinsten, gepresenteerd in een aparte app. De verhalen worden verteld vanuit verschillende perspectieven, van conservatoren en restauratoren, maar ook van verzamelaars en tien inwoners van Amsterdam.
Deze verhalen bieden de bezoeker een nieuwe blik op de kunstwerken en nodigen deze nadrukkelijk uit om na te denken over diens eigen persoonlijke beleving in relatie tot het kunstwerk – dat als openbaar kunstbezit eigenlijk van ons allemaal is. Een museumcollectie blijft levend en relevant door het verzamelen, het steeds weer toevoegen van nieuwe aanwinsten. De kunstwerken zelf worden verrijkt door de veelvoud aan verhalen, die steeds vanuit een ander licht kunnen worden bekeken.
Zo krijgt het portret van Felix Auerbach van Edvard Munch een heel andere lading, na het verhaal van conservator Maite van Dijk hoe het de Joodse geportretteerde verging in de nazitijd en hoe de nazaten na jaren weer oog in oog stonden met het portret in het museum. Of vallen ineens bepaalde details op in De clown in de Moulin rouge van Toulouse-Lautrec, omdat conservator Fleur Roos Rosa de Carvalho vertelt hoe bijzonder het is dat deze kwetsbare prent zo goed bewaard is gebleven, alsof hij gisteren werd gedrukt.
Dwarsdoorsnede van de stad
Speciaal voor Ongekend is een groep van tien Amsterdammers gevraagd hun persoonlijke perspectief te geven op het werk uit de tentoonstelling dat hen het meest raakte. Deze tien mensen van diverse leeftijden en achtergronden vormen samen een mooie dwarsdoorsnede van de stad.
Zo deelt duurzame stijlcoach Chiara Spruit haar blik op een werk van Aristide Maillol en is er een verhaal te lezen van oprichter van Young Amsterdam Mourad El Otmani bij een tekening van Adolphe Appian. De andere bijdragen uit Amsterdam komen van feministe en kunsthistoricus Cathelijne Blok, illustrator Floor van het Nederend, kunstliefhebber Mieke Haver de Graaf, jongerenwerker en Van Gogh Museum-Beeldbreker Yassin Tallih, buurtbewoonster Coosje Wilterdink, gepensioneerde ontwerper en tuinder Aad Groenendijk, scholiere Feliz Haverkamp en stadsdichter Gershwin Bonevacia.
App
Alle verhalen in Ongekend zijn verzameld in een speciaal voor de tentoonstelling gemaakte app, die gratis te openen is middels een QR-code bij het betreden van de tentoonstelling. Bezoekers kiezen zelf welke verhalen ze willen lezen bij de kunstwerken.
Daarnaast is er ook een multimediatour ontwikkeld in het reguliere format van het museum, waarin naar een selectie van de verhalen geluisterd kan worden, veelal ingesproken door de vertellers zelf.
Ongekend. 10 jaar bijzondere aanwinsten en hun verhalen is verlengd en te zien t/m 12 september. Sinds half maart was de tentoonstelling deels al online te zien, deze preview blijft beschikbaar via de website van het museum.
Ook te zien: nieuwste aanwinsten van Georges Lacombe
Het museum blijft ondertussen de collectie aanvullen met relevante werken en verwierf onlangs twee werken van Georges Lacombe (1868-1916), een bijzonder zeldzaam houtreliëf Bretonse dans (1893-1894) en een schilderij Rode pijnbomen (1894-1895). Lacombe maakte deel uit van de kunstenaarsgroep Les Nabis en hij was een tijdgenoot van Van Gogh. Hij had veel contact met Paul Gauguin, met wie hij een fascinatie voor de Franse streek Bretagne deelde. De kunstenaars zagen de Bretonse natuur en cultuur als onaangetast, puur en spiritueel.
Op het schilderij Rode pijnbomen is een baai in Bretagne te zien waartegen ranke, felgekleurde pijnbomen afsteken. Lacombe exposeerde dit werk in 1896 op de Salon in Parijs, waar het direct geroemd werd om het kleurgebruik. Het schilderij is in een geweldige conditie, eigenlijk in precies dezelfde staat zoals toen Lacombe het net had gemaakt.
Op het houtreliëf Bretonse dans gaf Lacombe een traditionele dans uit Bretagne weer. Zijn bedoeling was om het werk kinderlijk en naïef te doen overkomen. Desondanks bevat het werk meesterlijke details, zoals de haren van de oude man linksonder. Lacombe stelde Bretonse dans tentoon op de Société National des Beaux-Arts in 1894. Het is een van de eerste werken waarmee hij zichzelf als kunstenaar presenteerde.
Vanwege het kleine oeuvre van Lacombe is het bijzonder dat het Van Gogh Museum deze twee werken aan de collectie heeft weten toe te voegen. Tot nu toe ontbrak werk van deze veelzijdige kunstenaar in de Collectie Nederland.
De twee werken van Lacombe zijn vanaf vandaag te zien op de tweede verdieping van de vaste collectie.
Nog meer te zien, nu en straks
Op de website staat wat er nog meer in het Van Gogh Museum te zien is, nu en straks. Ook de actuele openingstijden zijn daar te vinden.