Hilary Hahn Je moet in Schnberg geloven.

Onspeelbaar? Zei hij dat werkelijk? Nou echt niet, Schönberg wist precies wat hij deed, toen hij het stuk schreef.’ Hilary Hahn (28) klinkt resoluut. Ze zette immers Schönbergs Vioolconcert, samen met het Vioolconcert van Sibelius, zojuist op cd. ‘Je moet er alleen wel de tijd voor nemen, je leert het stuk niet in twee weken of een maand. Je moet het regelmatig even wegleggen en weer oppakken. En je moet erin geloven, een interpretatie ontwikkelen die je wilt uitdragen. Dan is het zeker niet onspeelbaar.’ Een prachtig, lyrisch stuk noemt de violiste Schönbergs concert, geschreven door een romantisch componist, en zeker geen kille academicus zoals hij vaak wordt gezien. ‘Hij was omgeven door hyperromantische kunst, kijk maar naar de schilderkunst uit die tijd, en naar hoe hij zelf ook schilderde.’ Aan de opname gingen vele concerten met diverse orkesten en dirigenten vooraf en elke keer moest er weer hard voor gewerkt worden want, zegt Hahn, ‘het stuk behoort duidelijk niet tot het standaardrepertoire, het is ook nieuw voor de orkesten. Het duurt minstens vier uur voordat een orkest zich comfortabel begint te voelen, en pas dán kan er aan de interpretatie worden gewerkt.’

Is Schönbergs concert twaalftoonsmuziek?, werd Hilary Hahn gevraagd in een eerder interview naar aanleiding van haar nieuwe cd. Kan mij wat schelen, was haar kortaffe antwoord. ‘Ik wilde geen ruzie maken, maar het maakt mij echt niet uit of er toonreeksen of iets anders aan een stuk ten grondslag liggen. Elke melodie bestaat uit een bepaalde volgorde van noten. En als je de ene melodie als puur theoretisch beschouwt en de andere als puur emotioneel, doe je ze geen van tweeën recht. De methode van componeren bepaalt namelijk niet de inhoud en ook niet de interpretatie, en het is niet mijn taak om een academische analyse te maken. Mijn taak is het om een emotionele ingang te vinden en de muziek tot leven te wekken voor een zo groot mogelijk publiek.’En dat is haar gelukt. Tot haar eigen verrassing merkte ze tijdens de concerten dat het stuk een publiekslieveling is. Had ze dat niet verwacht? ‘Nee, ik had erop gehoopt dat het publiek het stuk zou horen zoals ik het doe. Maar het is grappig, je hoort geruchten over stukken – dit of dat stuk, daar houdt echt niemand van – maar het zijn geruchten en geen feiten. Toch werken ze als feiten, dus hield ik er rekening mee dat niemand van Schönberg zou houden zoals ik. Gelukkig deden ze het wél.’ BuigenHilary Hahn hangt aan de telefoon vanuit Lyon. Gisteren was ze in Londen, morgen speelt ze in Turijn. Haar Europese recitaltour wordt gevolgd door een orkesttournee in Japan, daarna vliegt ze van hot naar her in de Verenigde Staten. Maar anders dan de meeste musici hoor je haar niet klagen over het reizend leven van een stersolist. Ze noemt zich ‘a nomadic musician’, een moderne troubadour. Zeker nu haar flat in Baltimore verbouwd wordt en ze even dakloos is. ‘Ik vind reizen een prettig aspect van mijn beroep. Het fijne is dat ik nooit een toerist ben, ik ben ergens om een bepaalde reden, namelijk om op een heel directe manier te communiceren met de mensen die daar wonen.’ Dat leidt soms tot grappige ervaringen. Zoals in Japan.

‘Als mensen daar je iets geven, doen ze dat anders dan wij. Ze reiken je iets met twee handen aan, dat is beleefder. Dat lukt mij soms niet bij signeersessies waar altijd heel veel mensen op afkomen. Dan buig ik maar wat, heel grappig. In Azië buig ik veel meer dan ik normaal zou doen.’

Thuis in Baltimore is ze hoogstens drie tot vijf dagen per maand. Maar, zegt Hahn, ‘het voelt alsof ik mijn thuis altijd bij mij heb, in mijn gedachten. Het klinkt een beetje gek maar je moet je thuis voelen in je eigen lichaam om steeds op reis te kunnen zijn. Ik zit mezelf nooit in de weg en kan goed alleen zijn. Natuurlijk heb ik overal in de wereld mijn vrienden die ik geregeld zie.’

Ze staat nu al een aantal jaren aan de top van het klassieke muziekleven. Maakt ze wel eens een uitstap naar andere genres in de muziek? Aarzeling. ‘Ja en nee. Ik musiceer wel eens met vrienden die zich op andere terreinen van de muziek begeven, maar ik ben geen voorstander van het vermengen van genres met de bedoeling een nieuw genre te creëren. Soms speel ik mee met een vriendin van me, een singer-songwriter met gitaar en daar improviseer ik dan wat bij. We spelen in clubs en dat vind ik geweldig. Ik ben er totaal niet in opgeleid – improviseren zat niet in mijn lespakket – dus dat is wel een uitdaging, een sprong in het diepe. Heel opwindend. Ik weet niet eens of ik er goed in ben, maar ik word getolereerd.’

Grappig genoeg werkt die improvisatie ook voor haar eigen klassieke praktijk, vertelt Hahn. ‘Ik waardeer daardoor nog meer wat componisten hebben opgeschreven en ik begrijp het creatieve proces wat beter. Improviseren helpt me ook aan nieuwe ideeën voor mijn interpretaties van klassieke muziek.’

Dirigent Colin Davis noemde haar ‘as gifted as one can be’. Deelt ze zijn mening? ‘Hij loopt hier langer rond dan ik, dus hij zal het wel weten, maar talent is niet het belangrijkste als je niet ook hard werkt. Ik geloof zelfs dat hard werken belangrijker is. Ik heb mijn vioolstudie vanaf het begin heel serieus genomen en voor mijn gevoel vloog het me niet bepaald aan. Ik heb geleerd om de dingen van de grond af op te bouwen en dat is een voordeel. Het stelt me in staat om problemen op te vangen, mocht dat nodig zijn. Op die basis kan ik altijd terugvallen.’

Arnold Schoenberg, Jean Sibelius

Concert voor viool en orkest op. 36, Concert voor viool en orkest in d, op. 47

Hilary Hahn, Zweeds Radio Symfonieorkest o.l.v. Esa-Pekka Salonen

Deutsche Grammophon 477 7346