Staatsbosbeheer oogst jaarlijks zo’n 300.000 m3 hout uit haar bossen. Deze 300.000 m3 is ongeveer 70% van wat er jaarlijks in het bos bijgroeit. Dit betekent dat er meer groeit dan we kappen in onze bossen. Veel mensen vinden het zonde als er bomen gekapt worden. Houtoogst leidt tot een bos met een variatie aan bomen van verschillende leeftijden en soorten, dat natuurlijker is en minder vatbaar voor ziektes. Ook biedt een gevarieerd bos een goed onderkomen aan verschillende vogels, zoogdieren, insecten, bomen, planten en paddenstoelen.
Aangeplant bos
Staatsbosbeheer beheert in Nederland ruim 90.000 hectare bos, ongeveer een kwart van het totale bosareaal in Nederland. Ongeveer 30.000 hectare van dit bos is natuurbos, waar niet geoogst wordt. De overige 60.000 hectare is multifunctioneel bos, dat wij beheren voor natuur, recreatie en houtoogst. Al het bos in Nederland is aangeplant, we hebben helaas geen oerbos meer in Nederland. Veel bossen zijn in Nederland in de eerste helft van de vorige eeuw speciaal voor houtproductie aangelegd (veel hout was nodig voor de mijnbouw). Deze bossen bestonden voornamelijk uit naaldbomen, keurig in rijen geplant, van dezelfde leeftijd. Dergelijke bossen zijn saai, kwetsbaarder voor storm en brand, en arm aan plant- en diersoorten. Door kap worden bossen gevarieerder en beter bestand tegen storm en brand.
Houtoogst
Voordat de bomen gekapt worden, inventariseert Staatsbosbeheer of er bijzondere planten of dieren aanwezig zijn op het perceel waar geoogst gaat worden en neemt zonodig maatregelen om hen te beschermen, volgens de Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer. De gedragscode is opgesteld door het Bosschap en Vogelbescherming Nederland en goedgekeurd door het ministerie van LNV. Voor de houtoogst worden een aantal bomen gestipt (geblest) met verschillende kleuren. Rode stippen of strepen markeren de bomen die geveld gaan worden. Op plaatsen waar veel stippen te zien zijn worden open plekken gemaakt, die ervoor zorgen dat bomen elkaar niet verdringen en er meer variatie in het bos komt. Soms worden ook de bomen die moeten blijven staan (de zogenaamde ‘toekomstbomen’) gemarkeerd met een blauwe stip of een touwtje.
Nederlanders grootverbruikers van hout
Nederlanders zijn met een gebruik van ongeveer 16 miljoen m3 hout grootverbruikers, dat is ongeveer 1 kuub per persoon. Het overgrote deel van dat hout komt uit het buitenland, waar het soms nog gewonnen wordt uit oerbossen, zoals tropisch regenwoud. Het is daarom belangrijk dat Nederland voorziet in een deel van de eigen houtbehoefte. Afhankelijk van de kwaliteit wordt het geoogste hout gebruikt als zaaghout (balken en planken), kist- en pallethout, papierhout, perkoenen (paaltjes), spaanplaathout, brandhout voor particulier gebruik en energiehout voor elektriciteitscentrales. Staatsbosbeheer levert ca 50.000 ton energiehout per jaar, zo’n 16 procent van de jaarlijkse houtoogst. Daarmee worden 15.000 tot 20.000 huishoudens van energie voorzien. Het hout van Staatsbosbeheer kom je verder overal tegen: in bouwmarkten, in tuincentra, in gebouwen en in papier en verpakkingen. Via winkels, maar ook direct aan de consument verkopen we tuinmeubilair, picknicksets, kapschuren, schuttingen en vloerdelen.
De opbrengsten uit deze activiteiten van Staatsbosbeheer komen volledig ten goede aan de andere taken van Staatsbosbeheer.